Żołnierze wyklęci na kwidzyńskiej ziemi

Przez szeregi najróżniejszych organizacji niepodległościowych w latach 1944 – 1956 o wolną Polskę walczyło około 200 tys. żołnierzy II Rzeczpospolitej w różnych formacjach podziemia, głównie zbrojnego. Walczyli w Narodowych Siłach Zbrojnych, Narodowym Zjednoczeniu Wojskowym, Konspiracyjnym Wojsku Polskim, Ruchu Oporu Armii Krajowej, 5 i 6 Wileńskiej Brygadzie AK i setkach małych i większych oddziałów partyzanckich. Ponad 20 tys. Żołnierzy Niezłomnych zginęło z bronią w ręku. Kolejne dziesiątki tysięcy trafiły do katowni NKWD, UB czy obozów pracy lub zostało wywiezionych w głąb Związku Sowieckiego. Tych, którzy nie poddali się sowieckim okupantom czekały represje, wieloletnie wyroki i śmierć. Historycy oceniają, że do 1955 roku spośród ponad 8 tys. orzeczonych kar śmierci wykonano około 4,5 tysięcy.

Na terenie obecnego powiatu działało 6 podziemnych organizacji

Teren obecnego powiatu kwidzyńskiego został włączony do państwa polskiego na mocy decyzji „Wielkiej Trójki”. Po zakończeniu II wojny światowej nastąpiła praktycznie całkowita wymiana ludności. Dotychczasowych niemieckich mieszkańców zastąpili Polacy, często z najdalszych zakątków II Rzeczpospolitej i bezkresnych terenów ZSRR. Bardzo szybko zaczęto też dostrzegać praworządność, jaką im fundowała władza ludowa wspierana lufami sowieckich żołnierzy. Powstawały więc organizacje konspiracyjne, które próbowały walczyć i stawiać opór nowym władzom. Na terenie obecnego powiatu kwidzyńskiego na przełomie lat czterdziestych i pięćdziesiątych działało 6 podziemnych, antykomunistycznych, antysowieckich, niepodległościowych, rodzimych organizacji. Były nimi: Konfederacja Obrony Wiary i Ojczyzny, Walka o Niezawisłość, Niepodległość, Wiarę i Ojczyznę, Organizacja Młodzieży Demokratyczno-Katolickiej, Wojskowa Narodowa, Nacjonalistyczna Organizacja, Wolna Polska Niepodległa, Organizacja Stach. Z ogólnokrajowych organizacji w ramach Okręgu XII Gdańskiego (Morskiego) Narodowych Sił Zbrojnych w organizacji pod kryptonimem „Semper Fidelis V” znalazł się także Kwidzyn. Natomiast w okolicach Prabut, działały organizacje związane lub podporządkowane ROAK ( Ruch Oporu Armii Krajowej) oraz Narodowych Sił Zbrojnych i Narodowej Organizacji Wojskowej. Przez teren obecnego powiatu przechodzili także wielokrotnie żołnierze V Brygady Wileńskiej AK majora Zygmunta Szendzielarza, legendarnego „Łupaszki”. (...)

Więcej w bieżącym wydaniu Kuriera Kwidzyńskiego z dnia 20 lutego 2019